Η ΚΡΕΑΤΟΦΑΓΙΑ ΣΤΗ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ

Η  ευχαριστήρια επιστολή του Ιωάννη Τζέτζη στον φίλο του Αλέξιο Παντεχνή, για τα τρόφιμα που του έστειλε ...

Ο Ιωάννης Τζέτζης ήταν Βυζαντινός λόγιος που έζησε τον 12ο αιώνα στην Κωνσταντινούπολη. Σε μια από τις επιστολές του που έστειλε στον φίλο του Αλέξιο Παντεχνή από την Θεσσαλονίκη, τον ευχαριστεί για τα μπαχαρικά και τη ζωντανή πέρδικα που του έστειλε ως δώρο, προσθέτοντας ότι ο ίδιος θα προτιμούσε τα σφαγμένα ζώα από τα ζωντανά, γιατί δεν υπέφερε στη θέα του αίματος. Αν λοιπόν ο Αλέξιος ήθελε να του στέλνει κρέας ας του έστελνε σιτεμένο ή μαγειρεμένο ή συντηρημένο.

Όπως συνέβαινε συχνά στο παρελθόν, έτσι και στο Βυζάντιο η ευρεία κατανάλωση νωπών κρεάτων ήταν προνόμιο μόνο των πλούσιων. Για τους φτωχούς ανθρώπους που ζούσαν στη Κωνσταντινούπολη, όπως ήταν ο γραμματιζούμενος Τζέτζης, το φρέσκο κρέας ήταν μια πολυτέλεια. Συνεπώς, η λήψη πρωτεϊνών των κατοίκων της Κωνσταντινούπολης στηριζόταν κυρίως στα αυγά, στα γαλακτοκομικά προϊόντα, στα όσπρια, στα ευτελή μέρη των ζώων (εντόσθια, κοιλιά, ποδαράκια, κεφάλι) - στα μικρά κυνήγια για όσους κατοικούσαν στην εξοχή - στα φθηνά ψάρια και στα ταρίχη (επεξεργασμένα ψάρια και κρέατα).

Ο χοίρος ήταν η πιο δημοφιλής πηγή συντηρημένου κρέατος. Αυτό κάθε άλλο παρά έκπληξη προκαλεί, αφού ο χοίρος παράγει πολύ μεγάλη ποσότητα κρέατος αλλά και πολλά γουρουνάκια άρα ακόμη περισσότερο κρέας. Αν σκεφτούμε ότι τα γουρούνια εκτρέφονταν ακόμα και σε μια εξαιρετικά πολυσύχναστη πόλη σαν την Κωνσταντινούπολη του 12ου αιώνα και ότι οι άνθρωποι τα διατηρούσαν ακόμη και μέσα στα σπίτια τους, η συντήρηση ήταν η μόνη αποτελεσματική λύση για να διατηρηθεί το κρέας τους και να καλύψει τις ανάγκες μιας οικογένειας για μεγάλο χρονικό διάστημα ….αν φυσικά δεν τα πουλούσαν ζωντανά.

Σε μια άλλη επιστολή του, ο Ιωάννης Τζέτζης περιγράφει την κατάσταση που βίωνε καθημερινά στο σπίτι του. Ζούσε στο δεύτερο όροφο ενός κτιρίου στην Κωνσταντινούπολη, ενώ στον τρίτο ζούσε ένας ιερέας μαζί με τα παιδιά και τα χοιρίδια του. Παιδιά και γουρουνάκια δημιουργούσαν ποταμούς ούρων, αντίθετα με το ιππικό του Ξέρξη που εξαιτίας του πλήθους του στέρευε τα ποτάμια. Προφανώς, ο ιερέας όχι μόνο έτρεφε και πωλούσε τα χοιρίδια, αλλά και προφανώς θα συντηρούσε το κρέας τους.

Πηγή: Βυζαντινή κουζίνα

Επεξεργασμένο κείμενο για το "Gastronomion"
Κων/νος Σουλιώτης
7 Μαΐου 2014