Η ΓΛΥΚΙΑ ΜΑΣ ΝΤΟΜΑΤΑ

Η ΜΙΚΡΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ...

7/06/2015

Η γλυκιά μας ντομάτα θεωρείται ένα από τα βασικότερα συστατικά της μεσογειακής διατροφής, αποτελεί το βασικό συστατικό της χωριάτικης σαλάτας, και είναι η βάση της σάλτσας όλων των κοκκινιστών φαγητών της ελληνικής κουζίνας.

Πόσο ελληνική όμως είναι η ντομάτα μας; τι γνωρίζουμε για την ιστορία αυτού του προϊόντος; H Εθνική Υπηρεσία Κήπων των ΗΠΑ χαρακτηρίζει την ιστορία της ντομάτας ως πρόσφατο “success story” διότι επρόκειτο για ένα παρεξηγημένο ζαρζαβατικό επί σειρά αιώνων.

Από ιστορικής πλευράς οι ντομάτες προέρχονται από τη Νότιο Αμερική και συγκεκριμένα την Κορδιλιέρα των Άνδεων. Κορδιλιέρα ονομάζονται οι οροσειρές που είναι σε παράλληλη διάταξη μεταξύ τους. Οι Άνδεις λοιπόν η οποία εκτείνεται από το Περού και τον Ισημερινό έως τη Βολιβία και το Περού είναι το σημείο όπου κατάγεται ο πρόγονος της σημερινής ντομάτας.

Οι ιθαγενείς πληθυσμοί έτρωγαν ντομάτες, αλλά δεν υπάρχουν αρχαιολογικά στοιχεία που να δείχνουν την καλλιέργειά τους κατ’ οποιονδήποτε τρόπο.

Οι ιστορικοί εικάζουν ότι τα ζώα έτρωγαν επίσης αυτές τις άγριες ντομάτες και ότι συνέβαλαν στην εξάπλωσή τους 3000 χιλιόμετρα βορειότερα, κατά τις περιοδικές μεταναστεύσεις τους, στην Κεντρική Αμερική.

Οι Αζτέκοι, πολιτισμός που προηγήθηκε των Μάγιας, ήταν οι οποίοι που έφαγαν ντομάτα, και την αποκάλεσαν “τομάτλ” ή “ξτομάτλ”. Η επιστημονική ονομασία της ντομάτας είναι “Lycopersicon esculentum” η οποία σε ελεύθερη μετάφραση σημαίνει “βρώσιμο λυκοροδάκινο”.

Το 1520, ο Ισπανός Κονκισταδόρας (κατακτητής) Ερνάν Κορτέζ είδε τις ντομάτες σε μια υπαίθρια αγορά και μετέφερε σπόρους στην Ισπανία.

Από εκεί κατέληξαν στη Νάπολη της νότιας Ιταλίας, πόλη που τότε τελούσε υπό ισπανική κατοχή,όπου απέκτησαν και την κακή τους φήμη. Έτσι εξηγείται το γεγονός ότι η πρώτη γραπτή μαρτυρία σάλτσας ντομάτας αναφέρεται σε ιταλικό έδαφος και συγκεκριμένα στο βιβλίο μαγειρικής του 1790 «L' Apicio Moderno» από τον Ρωμαίο chef "Francesco Leonardi". Σημειώνεται ότι μαζί με τις ντομάτες μεταφέρθηκαν στον Παλαιό Κόσμο τον 16ο αιώνα οι πατάτες, οι πιπεριές και ο καπνός.

Οι πρώτοι βοτανολόγοι πίστευαν ότι το φυτό ανήκε στην οικογένεια των "solanacaea", όπως και το ναρκωτικό λουλούδι μπελαντόνα. Ένα λήμμα από μια πρώιμη περιγραφή της ντομάτας την περιγράφει ως ... νέο φυτό πιο ευχάριστο στην όραση απ΄ότι στη γεύση ή την όσφρηση, διότι η βρώση του προκαλεί παράκρουση και εμετό ... .

Στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, οι πουριτανοί χριστιανοί θεωρούσαν ότι οι ντομάτες είχαν αισθησιακή εμφάνιση και ως εκ τούτου ήταν κακές.

Έπρεπε να φτάσουμε αισίως στο 1820 για να αποκατασταθεί η φήμη της ντομάτας στο δυτικό κόσμο. Τότε, ο περιηγητής Συνταγματάρχης Ρόμπερτ Γκίμπον Τζόνσον συνέλεξε σπόρους ντομάτας από όλο τον κόσμο και ενθάρρυνε αμερικανούς αγρότες να τους καλλιεργήσουν.

Για να διαψεύσει τις φήμες περί δηλητηριώδους δράσης της ντομάτας, ο Τζόνσον δήλωσε δημοσίως ότι θα φάει ένα ολόκληρο καλάθι στα σκαλιά του δικαστηρίου του Σάλεμ της Μασσαχουσσέτης. Προς έκπληξη όλων, ο Τζόνσον επιβίωσε και η ντομάτα έκανε ένα νέο ξεκίνημα μέχρι που το 1835 είχαν αναχθεί σε βασικό συστατικό της αμερικανικής διατροφής. Ακόμα και τότε τα βιβλία μαγειρικής συνιστούσαν το μαγείρεμα τους επί τουλάχιστον τρεις ώρες πριν την κατανάλωση.

Στην Ελλάδα η ντομάτα έγινε γνωστή από τους Βαυαρούς μάγειρες που έφερε μαζί του ο Βασιλιάς Όθων και ήδη από το 1842 βλέπουμε να πουλιέται στα πρώτα μανάβικα της Πλάκας, σε αλμυρές μάλλον τιμές σε σχέση με τα υπόλοιπα λαχανικά της εποχής.

Πλέον οι ντομάτες θεωρούνται άριστη πηγή λυκοπενίου (κατά του καρκίνου) και πλούσια πηγή καλίου και βιταμίνης Α. Περιέχουν επίσης βιταμίνη C, μέταλλα και ιχνοστοιχεία.

Και μαύρη ντομάτα ....

Προέρχεται από διασταύρωση της κοινής με ποικιλίες άγριας ντομάτας. Το μαύρο χρώμα της, σύμφωνα με τους ειδικούς, οφείλεται σε μια χρωστική ουσία παρόμοια με εκείνη που εντοπίζεται στα μύρτιλλα και τους χαρίζει το μελανό παρουσιαστικό τους.

Ο Ερνάν Κορτές (Hernán Cortés, 1485 - 2 Δεκεμβρίου 1547) 
ήταν Ισπανός εξερευνητής και κατακτητής (κονκισταδόρ), που στις αρχές του 16ου αιώνα ηγήθηκε των επιχειρήσεων για την κατάκτηση της αυτοκρατορίας των Αζτέκων, στο σημερινό Μεξικό, για λογαριασμό του Στέμματος της Καστίλης. Ο Κορτές υπήρξε από τις σημαντικές προσωπικότητες της πρώτης φάσης των εξερευνήσεων που ξεκίνησε ο Χριστόφορος Κολόμβος. 

Πηγή: econews
Επεξεργασία κειμένου: Κων/νος Σουλιώτης