Η ΔΙΑΤΡΟΦΗ ΣΤΗ ΡΩΜΑΙΚΗ ΠΕΡΙΟΔΟ

Γεύμα στους Ρωμαϊκούς χρόνους, έργο του Roberto Simon and Shuster
Mουσείο Getty

Η ρωμαϊκή μαγειρική παράδοση στηρίχθηκε σε μεγάλο βαθμό στην ελληνική. Η ομοιότητα στα τρόφιμα, τα εδέματα και τους τρόπους παρασκευής στους δύο λαούς οφείλεται κυρίως κυρίως  στην επίδραση της Μεγάλης Ελλάδας, αλλά και της Ανατολής, ειδικότερα της Λυδίας και της Περσίας, κυρίως με την εξάπλωση του εμπορίου και τις κατακτήσεις του Μ. Αλεξάνδρου.
Η ρωμαϊκή κουζίνα λοιπόν αποτελεί μέρος ευρύτερης ελληνιστικής παράδοσης, η οποία είχε ενσωματώσει στοιχεία και παραδόσεις της Ανατολής, δεδομένου ότι συνταγές από την Εγγύς και Μέση Ανατολή παρουσιάζουν ομοιότητες με τις ρωμαϊκές  όπως στη χρήση φρούτων σε φαγητά με κρέας, στην ποικιλία των καρυκευμάτων και στο συνδυασμό των γεύσεων. 

Την συνήθεια των Ελλήνων να τρώνε σε
"ανάκληντρα, την συνέχισαν και οι
Ρωμαίοι  

Η κουζίνα των Ρωμαίων είναι πλούσια σε υλικά και γεύσεις, χρησιμοποιεί πολλά καρυκεύματα και μεγάλη ποικιλία από σάλτσες στα ψάρια. Η Μεσόγειος τους προμηθεύει με κάθε είδους ψάρια όπως: Μπαρμπούνια, μουγγριά, λιθρίνια, παλαμίδες, τόνους, συναγρίδες, τσιπούρες, σκορπιοί και χέλια, θαλασσινά  όπως: καραβίδες, και άλλα οστρακόδερμα, μύδια, στρείδια, σουπιές, καλαμάρια, χταπόδια, αχινούς, ακόμα και μέδουσες. 
Στις διατροφικές συνήθειες των Ρωμαίων εκτός των ψαριών περιλαμβάνονται και πολλά είδη κρεάτων άγριων και ήμερων ζώων, κρέατα βοδινά και μοσχαρίσια, κατσίκια και αρνιά, ενώ υπάρχει ιδιαίτερη προτίμηση στο χοιρινό κρέας. Οι Ρωμαίοι αγαπούν το κυνήγι και τρώνε με ευχαρίστηση αίγαγρους, άγρια πρόβατα, λαγούς, ελάφια και κάπρους.
Στα ρωμαϊκά συμπόσια άφθονα είναι και τα πουλερικά. Στις συνταγές περιγράφονται κοτόπουλα, χήνες, πάπιες, πέρδικες, φασιανοί, τρυγόνια  τσίχλες, περιστέρια και κάποια εξωτικά, όπως γερανοί, παγόνια  στρουθοκάμηλοι και φοινικόπτερα. Όλα αυτά μαγειρεύονταν σε συνδυασμό με διάφορα λαχανικά και πολλές φορές φρούτα ή ξηρούς καρπούς και σερβίρονταν σχεδόν πάντα με πλούσιες σάλτσες.

       Ρωμαίοι πολίτες αγοράζουν ψωμί

Τα όσπρια δεν λείπουν από το τραπέζι των Ρωμαίων. Τρώγονται μαγειρεμένα με διάφορα καρυκεύματα ή συνδυασμένα με άλλες γεύσεις, όπως λουκάνικα ή κοτόπουλο.
Οι συνδυασμοί των γεύσεων είναι πολλοί και ποικίλοι. Μπορεί να συναντήσει κανείς στο ίδιο πιάτο κρέατα, πουλερικά και ψάρια, μαγειρεμένα μαζί και σερβιρισμένα με τις κατάλληλες σάλτσες. Πολλά είναι τα καρυκεύματα που χρησιμοποιούν για να νοστιμίσουν τα φαγητά και για να φτιάξουν πικάντικες σάλτσες. Από τα αρωματικά  χρησιμοποιούν το πιπέρι, το κύμινο, το ξύδι, τον άνηθο, το μέλι, την κάπαρη, τη ρίγανη. 
Οι σάλτσες φτιάχνονται με διάφορα καρυκεύματα, μυρωδικά και λαχανικά, καθώς και με ξηρούς καρπούς, γάλα, αυγά, μέλι, κρασί και πλήθος άλλων γεύσεων. Η ποικιλία τους είναι τόσο μεγάλη, που λέγεται ότι μόνο για το χοιρινό κρέας ήταν γνωστές πενήντα σάλτσες που το συνόδευαν.
Τα πλούσια εδέσματα συμπληρώνουν αλμυρά και γλυκά τυριά, γιαούρτι ή ακόμα γλυκίσματα όπως χουρμάδες γεμιστοί με ξηρούς καρπούς και μέλι, ομελέτα με γάλα και μέλι ή ξηροί καρποί με μέλι, κρασί και καρυκεύματα.

Μάγειρας - δούλος, ετοιμάζει τα  πουλερικά
για το συμπόσιο των ευγενών  

Απαραίτητο συστατικό πολλών αρχαίων εδεσμάτων της εποχής αυτής ήταν ο γάτος ή "liquamen". Πρόκειται για ένα είδος άλμης, ρευστής με έντονη μυρωδιά. Για την παρασκευή τους χρησιμοποιούσαν φρέσκα ακαθάριστα ψάρια τα οποία τα ανακάτευαν με αλάτι και τα άφηναν να ζυμωθούν για τουλάχιστον τρεις μήνες κάτω από τον μεσογειακό ήλιο. Το υγρό που προέκυπτε από την ζύμωση το εμφιάλωναν. 
Η παραγωγή του γάρου ήταν σημαντική βιοτεχνική δραστηριότητα στον αρχαίο κόσμο.     

ΕΙΚΟΝΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ ΖΩΗ ΤΩΝ ΡΩΜΑΙΩΝ

Συμπόσιο γυναικών στην Αρχαία Ρώμη

Συμπόσιο στην Αρχαία Ρώμη

Σκηνή από Ρωμαϊκό όργιο

Ασημένια επιτραπέζια σκεύη

Ρωμαίοι πολίτες σε ταβέρνα της εποχής

Ρωμαϊκό  πιάτο που απεικονίζει ψάρια 

Ψάρια, πουλερικά και φρούτα. προσφιλή εδέσματα των Ρωμαίων

Κυνήγι και πουλερικά, εξαιρετικά εδέσματα στα τραπέζια
των πλούσιων Ρωμαίων

Ψωμί, αυγά, γαλακτοκομικά, αποξεραμένα φρούτα και ξηροί καρποί
τα καθημερινά διατροφικά αγαθά των Ρωμαίων.

Πηγές
Υπ. Πολιτισμού. Κ' Εφορεία Προιστορικών & Κλασικών Αρχαιοτήτων
Φωτογραφίες
www.cucina.iblogattore.com
www.beniculturali.it
www.antica.it


Επεξεργασία - Παρουσίαση, Κώστας Σουλιώτης
8 Ιουλίου 2013